ΜΕΝΟΙΚΙΟ ΟΡΟΣ
Κορυφή Μαυρομάτα ( 1963μ )
Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2012
Νότια απόληξη του Όρβηλου και των ορέων της Βροντούς. Βρίσκεται μεταξύ των νομών Δράμας και Σερρών. Αναφέρεται για πρώτη φορά ως Μενοίκιο όρος τον 14ο αιώνα Τουρκικά λεγόταν ΄΄ Μπους – νταγ ΄΄ παγωμένο μέρος.Φύγαμε πρωινό Κυριακής από την Βέροια 12 φίλοι ορειβάτες της περιπέτειας και της αναζήτησης. Το ταξίδι μας στην ιστορία και την μυθοπλασία της περιοχής του Μενοικίου μόλις άρχισε. Σε μια περιοχή που ο Σύλλογος θα εξορμήσει και θα ορειβατήσει για πρώτη φορά από της ιδρύσεως του ως ορειβατικός Σύλλογος.Διαδρομή Βέροια – Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Οινούσα – Χιονοχώρι.Βρισκόμαστε στην ομηρική Θράκη.Επεκτεινόταν μέχρι τον Αξιό, τον Ελλήσποντο και την Μαύρη Θάλασσα, μέχρι την Σερβία και ολόκληρη την σημερινή Βουλγαρία.Θράκες, φυλή Ινδοευρωπαϊκή. Ο προπάτορας τους λεγόταν Θράξ γιος του θεού του πολέμου Άρη. Η Θράκη κόρη του Ωκεανού και της Παρθενόπης, αδελφή της Ευρώπης.Περάσαμε τον ποταμό Στρυμώνα, ΄΄ στρούμα΄΄ στα Βουλγάρικα, ΄΄ καρά – σου΄΄ στα τούρκικα. Πηγάζει από το όρος Βίτοσα.Παλιότερα λεγόταν Παλαιστίνος από το όνομα του μυθικού βασιλιά της Θράκης Παλαστίνο.Ποτάμιος θεός, βασιλιάς της Θράκης και γιος του θεού Άρη.Όταν ο γιος του Ρήσος – μητέρα του η μούσα Ευτέρπη ( μούσα της μουσικής και δωρήτρια της ευχαρίστησης )- σκοτώθηκε στην Τροία από τον Διομήδη,ο Στρυμώνας έπεσε στον ποταμό και πνίγηκε.
Αφήσαμε πίσω μας την πόλη των Σερρών, που αναφέρεται από τον Ηρόδοτο με το όνομα ΄΄Σίρις΄΄ (αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα ) και συνεχίζουμε για Οινούσα και Χιονοχώρι.Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν μετά την άλωση της Τροίας διάφορες φυλές. Αγριάνες, Παίοπλοι,. Οδόμαντες, Δόβηρες κ.α. Χωριά απλωμένα στις παρυφές του βουνού. Με πλούσια λαϊκή και μακεδονίτικη αρχιτεκτονική και ιδιαίτερη λαϊκή παράδοση.Με την ονομασία Μενοίκιον, φαίνεται πρώτη φορά , στο τυπικό του κτήτορα της Μονής Προδρόμου Σερρών, του Ιωάννου του επισκόπου Ζιχνών. Γύρω στον 14ο αιώνα. μ. Χ.Ένα βουνό με πλούσιο δάσος οξιάς, ψηλά δένδρα και πολλά μικρότερα. Πλούσια βλάστηση με όλα τα είδη της ελληνικής χλωρίδας.Έχουν καταγραφεί 31 είδη θηλαστικών. 15 είδη ερπετών και 6 αμφίβιων. Τα πουλιά ανέρχονται σε 132 είδη.Η καλλιέργεια του καπνού, σφράγισε ολόκληρη τη νεότερη ιστορία της περιοχής γύρω από το Μενοίκιο, μετά το 1840.Υπήρξε καταφύγιο ανταρτών στον εμφύλιο πόλεμο. Η πλευρά που θα ορειβατήσουμε σήμερα αφιλόξενη πετρώδης και άνυδρη, χωρίς καθόλου ψηλά δένδρα μόνο χαμηλή βλάστηση. Φθάσαμε στο Χιονοχώρι, ερειπωμένο χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 750 μέτρων. Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας λεγόταν Καρλή Κιόϊ. Το 1969 εγκαταλείπεται λόγω της αστυφιλίας και της φθίνουσας πορείας της κτηνοτροφίας.Στη δεκαετία του ΄50 οι εκατό οικογένειες του χωριού μετρούσαν 40 – 50 χιλιάδες γιδοπρόβατα.Θαυμάζουμε την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, τρίκλιτη βασιλική ( 1906 ).Το σχολείο διατηρείται αλλά…. σιωπηλό στην ΄΄καρδιά ΄΄ του χωριού.Από εδώ θαυμάζουμε τη λίμνη Κερκίνη, το Παγγαίο όρος και την οροσειρά του Αγίου Όρους. Από τα όρη της Βροντούς, πηγάζει το κοκκινόρεμα το ρέμα που διασχίζει το χωριό. Είναι συνέχεια του ρέματος που καταλήγει στο βαθύ φαράγγι του Τιμίου Προδρόμου, είναι συνεχούς ροής και ονομάζεται διαβολόρεμα.Η μονή ιδρύθηκε το 1270 μ.Χ.από τον Σερραίο Ιωαννίκιο ιερομόναχο του Αγίου Όρους. Εδώ μόνασε από το1457 μέχρι το 1462 ο Γεννάδιος ο Σχολάριος. Πρώτος Πατριάρχης μετά την άλωση της πόλης.Τελευταία φορά καταστράφηκε από τους Βούλγαρους και ερημώθηκε. Το 1986 επαναλειτούργησε ως γυναικείο κοινόβιο.Φτάνοντας στο χωριό στρίβουμε αριστερά και μετά από 3 χιλιόμετρα αφήνουμε τα αυτοκίνητα στην ράχη όπου υπάρχει ένα κιόσκι με θέα την πεδιάδα των Σερρών.
Η πορεία προς την κορυφή ακολουθεί τον δασικό δρόμο.Δύσκολος και ανηφορικός.Μετά από διαδρομή 6 χιλιομέτρων ο δρόμος περνά από ένα μικρό ρέμα ( χωρίς καθόλου νερό ) και κάνει στροφή αριστερά. Αμέσως μετά το ρέμα αφήνουμε το δρόμο και ανηφορίζουμε στην πλαγιά στα δεξιά μας.Το βουνό χαρακτηρίζεται από έντονο ανάγλυφο, ορεινά και υποαλπικά λιβάδια με πλούσια χλωρίδα. Δάση οξιάς και υδρογενούς ελάτης.Καστανιές, μαύρη πεύκη, κέδρα, δρυς, γαύροι, ιτιές, σφενδάμια, φράξοι, κρανιές, αγριοτριανταφυλιές.Όλη αυτή την ομορφιά εμείς δεν την ΄΄ είδαμε΄΄.Στις πλαγιές του και στις χαράδρες ζουν και αναπνέουν, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, λαγοί, αλεπούδες, λύκοι, ασβοί.Γυπαετοί, χρυσαετοί, πετρίτες, πέρδικες και ορτύκια.Πήραμε το μονοπάτι, χωρίς καθόλου σήμανση. Το βλέμμα μας πλανιέται σαστισμένο στην αγριάδα του τοπίου.Μια γιδόστρατα. Η στράτα φιδοσέρνεται ανάμεσα σε χαμηλή βλάστηση και πολύ πέτρα. Ανάβαση και πάλι ανάβαση.Μαζί μας και ο Σ.Ε.Ο. Θεσσαλονίκης. Η ώρα περνά η ανάβαση συνεχίζεται η ζέστη στο κατακόρυφο.Έχουμε 1 ώρα δύσκολης ανάβασης και συνεχίζουμε. Τώρα απέραντα λιβάδια με αγελάδες να βόσκουν ανέμελα και να μας κοιτούν περίεργα με εκείνα τα γεμάτα απορία, μάτια τους.Ανεβαίνουμε στην κορυφογραμμή όπου συναντάμε κατά διαστήματα πέτρινους πύργους. Μόλις περάσαμε ένα μικρό κοπάδι από άγρια άλογα . Στην δεκαετία του ¨60 με την εκβιομηχάνιση της γεωργίας οι αγρότες της περιοχής τα άφησαν ελεύθερα. Σήμερα, ξεπερνούν τα 300.Κινούμαστε πάνω στην ομαλή κορυφογραμμή, με μικρά ανεβοκατεβάσματα, και πορεία βορειοανατολική. Οδοιπορούμε στην κορυφογραμμή μέσα από εντυπωσιακές ορθοπλαγιές και απέραντα ορεινά λιβάδια. Μετά από 3 ώρες δύσκολης πορείας κάτω από ένα δυνατό – ζεστό ήλιο βρισκόμαστε στην κορυφή 1911μ. Στην ψηλότερη κορυφή Μαυρομάτα φαντάζει και είναι μακριά μας, δεν μπορέσαμε να ορειβατήσουμε λόγω έλλειψης χρόνου.Έτσι δεν μπορέσαμε να θαυμάσουμε την λιμνούλα ( Καραγκιόζ –γκιόλ ) = λίμνη του μαυρομάτη. Λίγο χαμηλότερα υπάρχει και το βάραθρο του Ισίν – Ντελίκ τρύπα του Ισίν, από το όνομα του βοσκού που αυτοκτόνησε πέφτοντας μέσα στη σπηλιά.Αφεθήκαμε στην ομορφιά των κορυφογραμμών του Παγγαίου, της Βροντούς και του Όρβηλου.
Επιστροφή….Ο καφές στο καφενείο του χωριού πίνεται ευχάριστα με πανοραμική θέα την πόλη των Σερρών, μας δίνει δυνάμεις για τη συνέχεια.Στον δρόμο του γυρισμού απαραίτητη μια στάση για ένα ζεστό μπάνιο, στο Σιδηρόκαστρο.Οι ιαματικές πηγές ήταν γνωστές από τα βυζαντινά χρόνια. Λειτουργούσαν στην Τουρκοκρατία , τις αναφέρει ο περιηγητής Ελβιά Τσελαμπί που πέρασε από εδώ το 1667.Το 1886 αναφέρονται από τον Νικόλαο Σχοινά. Το καυτό νερό των 42 βαθμών Κελσίου ήταν ότι έπρεπε για το ταλαιπωρημένο κορμί μας.Για μια άλλη φορά αφήσαμε πίσω μας τη χαμένη γαλήνη του βουνού που τόσο μας λείπει στις τσιμεντένιες πόλεις που ασφυκτικά ζούμε και πήραμε το δρόμο της επιστροφής.
Για τον Σύλλογο Χιονοδρόμων Ορειβατών Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος