ΟΛΥΜΠΟΣ 2918 μ. 1913 – 2013
( 100 χρόνια από την πρώτη ανάβαση )
73η Πανελλήνια Ορειβατική Συνάντηση
20-21 Ιουνίου 2013
Το Καλοκαίρι του 1913, ο 30χρονος κυνηγός αγριοκάτσικων Χρήστος Κάκαλος ( 1882 – 1976 ) από το Λιτόχωρο Πιερίας ποτέ δεν φανταζόταν ότι έδινε ραντεβού με την ιστορία, όταν τον πλησίασαν δυο Ελβετοί περιηγητές που ήθελαν να ανέβουν στην κορυφή του Ολύμπου.Συνάντησαν φοβερή θύελλα, πυκνή ομίχλη, χαλάζι και δυνατούς ανέμους……..Το πρωί στις 3 Αυγούστου το 1913 τους οδήγησε στην ψηλότερη κορυφή, τον Μύτικα. Αναμφίβολα το πιο μυθικό βουνό της Ελλάδας. Το 1938 ανακηρύχθηκε ως πρώτος Εθνικός δρυμός της χώρας. Ο συμπαγής ορεινός όγκος του δεσπόζει επιβλητικά στα όρια Μακεδονίας και Θεσσαλίας.Είναι το δεύτερο σε ύψος βουνό στα Βαλκάνια.Η ιστορία στάθηκε πολυτάραχη στον Όλυμπο, πέρα από ιερό προσκύνημα απετέλεσε πεδίο μαχών για τον έλεγχο της πρόσβασης από τη Θεσσαλία στη Μακεδονία από τα αρχαία χρόνια. Πρώτοι κάτοικοι θεωρούνται οι Πελασγοί, οι Αίμονες και οι Λέλεγες.Το 2200 π.Χ. εμφανίστηκαν τα πρώτα ελληνικά φύλλα.Διάφοροι στρατοί ελληνικοί και ξένοι στο πέρασμα της ιστορίας άφησαν τα ίχνη τους. Πέρσες, Σπαρτιάτες, Μακεδόνες, Ρωμαίοι, Γότθοι, Βάνδαλοι, Σλάβοι, Βούλγαροι, Φράγκοι, Τούρκοι, Γερμανοί.
Φθάσαμε στο Λιτόχωρο.Χτισμένο στις ανατολικές απολήξεις του Ολύμπου στην ΄΄ σκιά ΄΄ του βουνού των θεών αποτελεί σταθμό για τις αναβάσεις και εξορμήσεις ορειβατών και επισκεπτών.Πρώτη αναφορά για το Λιτόχωρο γίνεται στο α΄ ήμισυ του 16ου αιώνα, όταν ο Άγιος Διονύσιος συνοδοιπόρος του Οσίου Νικάνορα της μονής Ζαβορδάς επισκέφθηκε την περιοχή και ίδρυσε το ομώνυμο μοναστήρι. Η ιστορία αναφέρει τον Άγιο Διονύσιο ως τον πρώτο σύγχρονο εξερευνητή και οδοιπόρο στις αρχές του 16ου αιώνα. Τον τίτλο διεκδικεί και ο σουλτάνος Μεχμέτ Δ΄ ο κυνηγός, σύμφωνα με άλλους ιστορικούς.Τον Ιούλιο του 1870 ο γάλλος αξιωματικός του ναυτικού Σονονί προσπάθησε ανεπιτυχώς να φθάσει στις ψηλότερες κορυφές του Ολύμπου.Βρισκόμαστε στην παλιά μονή του Αγίου Διονυσίου δίπλα στον ποταμό Ενιπέα .Οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια της πρώτης ανάβασης στην κορυφή του Ολύμπου μόλις άρχισαν.Τότε που στις 2 Αυγούστου 2013 ο Χρήστος Κάκαλος οδήγησε τον περίφημο φωτογράφο Φρεντερίκ Μπουασουά και τον συνοδό του Ντανιέλ Mπο – Μποβί στην κορυφή του Ολύμπου.Ήταν αυτός που όταν τον ρώτησαν για την κορυφή τους απάντησε.΄΄ Θα ανεβείτε στον Μύτικα ; Ποτέ! Κανείς μέχρι σήμερα δεν θα μπορούσε. Μόνο ο αετός τον στοιχειώνει΄΄. Ο Φρέντ – Μπουασουά ( 1858 – 1948 ) ήταν πολύ γνωστός φωτογράφος με έδρα τη Γενεύη. Με το φακό του αποτύπωσε την Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα, μέσα από τη συλλογή 7000 φωτογραφιών. Ο Ντανιέλ Μπο – Μποβί ( 1871- 1958 ) ήταν ποιητής και ζωγράφος, πατέρας του Ελληνιστή μουσικολόγου Σαμιέλ – Μπο – Μποβί.Μέχρι τον Οκτώβριο του 1912 η κορυφή Μύτικας και το μεγαλύτερο μέρος του βουνού ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.Ξεκίνησαν την προσπάθεια τους στις 29 Ιουλίου 1913.Στις 30 Ιουλίου φθάνουν στον προορισμό τους αλλά επιστρέφουν στην βάση τους επειδή νυχτώνει. Περνούν τη νύχτα μέσα σε θύελλα και την 1η Αυγούστου φτάνουν σε μια καλύβα στον Μαυρόλογγο, όπου διανυκτέρευσαν.Τα χαράματα της 2ας Αυγούστου ξεκινούν την προσπάθεια τους και μέσα σε ομίχλη φτάνουν στις 9 το πρωί σε μια κορυφή, την ονομάζουν ΄΄κορυφή της Νίκης ΄΄ προς τιμή της μάχης του Σαραντάπορου ( 5 Οκτωβρίου 1912 ).Ξαφνικά η ομίχλη διαλύεται και ανακαλύπτουν ότι η πραγματική κορυφή βρίσκεται ακόμη πιο ψηλά. Η επιμονή του Χρήστου Κάκαλου ο οποίος αναρριχάται ξυπόλητος οδηγεί τους ορειβάτες στις 10.25 το πρωί στην ψηλότερη κορυφή, τον Μύτικα. Φημολογείται ότι ανέβηκε στο Στεφάνι από τα Καζάνια και ότι κοιμήθηκε σε μια΄΄ σπηλιά ΄΄ κάτω από το Στεφάνι, ήταν δεμένος στον αέρα με σχοινιά. Συνέχισε τις αναβάσεις μέχρι το 1972.
Φθάσαμε στη θέση ΄΄ Πριόνια ΄΄ όπου παλιά λειτουργούσε πριονιστήριο ξυλείας, σήμερα υπάρχει εστιατόριο γεμάτο από εκδρομείς και επισκέπτες – λάτρεις του βουνού -. Εδώ γίνεται η μάχη του πιοτού και του φαγητού μια μάχη που κερδίζεται εύκολα. Αντίθετα από τη μάχη της ανάβασης προς τις κορφές του βουνού που είναι σκληρή και μερικές φορές αβέβαιη.Μεσημέρι, η ανάβαση αρχίζει, προμηνύεται σκληρή και πολύωρη. Περάσαμε την ξύλινη γέφυρα, από κάτω κυλά τα κρυστάλλινα νερά του ο ποταμός Ενιπέας και στα δεξιά μας μικρός καταρράκτης .Οι αισθήσεις χαλαρές δέχονται τα δώρα του βουνού και απολαμβάνεις τις μαγευτικές εικόνες που ξεδιπλώνονται μπροστά σου. Προχωράμε, μονοπάτι ανηφορικό χαμένο σε πυκνό δάσος οξιάς..Σε 40 λεπτά φθάνουμε στα 1390 μ. παγκάκια και θέα του βουνού. Σε 20 λεπτά διασχίζουμε το περίφημο ΄΄ μονοπάτι της σιωπής΄΄ μέσα από ένα πυκνό δάσος οξιάς. Τώρα διασχίζουμε μια ρεματιά, ανεβαίνουμε σταδιακά στην αριστερή της πλευρά και σε 50 λεπτά συναντάμε μια πινακίδα ( 1670 μ. υψόμετρο) του μονοπατιού Ε4, από εδώ το καταφύγιο βρίσκεται σε 1 ώρα και 30 λεπτά περίπου.Γλώσσες διάφορες ηχούν στα αυτιά μας, όλες οι φωνές του κόσμου είναι εδώ, μαγεμένες από την αίγλη του βουνού ( ορειβάτες και ταξιδευτές ). Συναντήσαμε πεζοπόρους από την Αμερική την Ευρώπη και την μακρινή Ιαπωνία. Οι στιγμές και οι ώρες περνούν, για μια άλλη φορά το βουνό κυρίαρχος αυτού του παιχνιδιού.Ανεβαίνουμε μια πλαγιά, όπου τα πεύκα έχουν σαρώσει οι χιονοστιβάδες που πέφτουν την Άνοιξη από τα Ζωνάρια και σε λίγο αποκτούμε εξαιρετική θέα προς την αριστερή πλευρά του Μαυρόλογγου. Είμαστε στα 1800 μέτρα, θα χρειαστούμε 50 λεπτά επίπονης ανάβασης ακόμα σε γυμνό τοπίο με χαμηλή βλάστηση για να φθάσουμε στο καταφύγιο. Από εδώ βλέπουμε την ψηλότερη κορφή του βουνού το καταφύγιο ΄΄Σπήλιος Αγαπητός΄΄ μα και την γαλάζια επιφάνεια της θάλασσας της Πιερίας να λαμπυρίζει στο φως του Ήλιου. Στα πόδια μας η χαράδρα του Ενιπέα και το Λιτόχωρο. Φθάσαμε στο καταφύγιο.Χτίσθηκε το 1931 σε υψόμετρο 2100 μέτρων. Το αρτιότερο καταφύγιο στην καρδιά του Μαυρόλογγου, για πολλά χρόνια την διαχείριση του την είχε ο Κώστας Ζολώτας από το Λιτόχωρο και από το 2001 η κόρη του Μαρία με τον σύζυγο της Διονύση. Το απόγευμα μας βρίσκει να ορειβατούμε στις απότομες πλαγιές του θεϊκού βουνού..Νάμαστε τώρα μια παρέα 6 ορειβατών με πορεία ανάβασης προς το οροπέδιο των Μουσών. Οι 4 φίλοι ορειβάτες από τον ορειβατικό της Θεσσαλονίκης μας κρατούν συντροφιά στο δύσκολο σημείο της ανάβασης προς το καταφύγιο του Χρήστου Κάκαλου. Τώρα γίνεσαι ένα με το βράχο, αρχίζουν τα δύσκολα.Κουράγιο!Αυτή είναι η προσπάθεια που κάνει τη διαδρομή μοναδική και όχι η κορυφή και ας είσαι στο ψηλότερο σημείο της Ελλάδος. Μετά από μια δύσκολη ανάβαση 1 1/2 ώρας φθάσαμε στον προορισμό μας. Το οροπέδιο πλημμυρισμένο από ορειβάτες που βρέθηκαν εδώ για να τιμήσουν τα 100 χρόνια της πρώτης ανάβασης. Ένα πανηγύρι από σκηνές ορειβάτες από όλη την Ελλάδα, από την Κομοτηνή μέχρι και την Κρήτη. Επιστροφή στο καταφύγιο Α ΄ ( Σπήλιος Αγαπητός ). Νυχτώνει , νύχτωσε……καθισμένος έξω στην αστροφεγγιά αισθάνομαι δέος για τη μοναδικότητα του τοπίου. Μια νύχτα στο βουνό είναι μια ζωή πώς να το περιγράψω, πώς να το εξηγήσω το γεγονός ότι η ζωή εδώ διαστέλλεται. Είμαι μόνος ( η συνοδοιπόρος μου αναπαύεται, προετοιμάζεται για την ανάβαση αύριο ) και αφουγκράζομαι τη μυστηριακή γλώσσα της νύχτας. Έχω αφεθεί στα θροϊσματα και τα συρίγματα, στις μυστηριακές νυκτωδίες. Έχω ξεχάσει το κάθε τι. Η μυρωδιά του καφέ εισέβαλε στα ρουθούνια μου και ξύπνησε το σώμα μου. Στριφογύρισα νωχελικά στο κρεβάτι μου και σηκώθηκα, από το παράθυρο κοίταξα την κορφή του, μια ομορφιά και ένα δέος ξεχείλισε μπρος τα μάτια μου. Με την παρουσία των απογόνων των πρώτων κατακτητών των κορυφών του Ολύμπου τον Αύγουστο του 1913 οι έπετειακές εκδηλώσεις στο οροπέδιο των μουσών πήραν τέλος με επιτυχία. Με τη μελωδία κάποιων πουλιών πήραμε το μονοπάτι της επιστροφής, η συνοδοιπόρος μου, ο Βαγγέλης και η Αθηνά από τον ορειβατικό της Κατερίνης.Πεύκα, έλατα, οξιές, φτελιές, δάφνες, κουμαριές σε ένα αιώνιο αγκάλιασμα μας κρατούν συντροφιά στην πορεία μας προς το Λιτόχωρο. Αφήσαμε πίσω μας τη μυθική γοητεία τού κατάφυτου βουνού που πάλι σήμερα το προσεγγίσαμε ταπεινά, το θαυμάσαμε και το σεβαστήκαμε. Η γαλάζια θάλασσα της; Πιερίας δέχτηκε τα κουρασμένα κορμιά μας αδιαμαρτύρητα. Καλό – Καλοκαίρι !
Για τον Σύλλογο Χιονοδρόμων Ορειβατών Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος