ΠΙΠΕΡΙΤΣΑ 1998 μέτρα
2 Δεκεμβρίου 2012
( πορεία με χιονοθύελλα )
Περιπλάνηση στην εύφορη πεδιάδα της Άρνισσας στη λίμνη Βεγορίτιδα στον παλιό Άγιο Αθανάσιο.Το βουνό ονειρικό και απόμακρο, άλλοτε άγριο-ατίθασο –μοχθηρό και άλλοτε νοσταλγικό μας καλωσορίζει.Κάτω από ένα μολυβένιο ουρανό φύγαμε από την Βέροια, 5 γενναίοι ορειβάτες για τον παλιό Άγιο Αθανάσιο.Άλλοι 7 ορειβάτες οδοιπόρησαν εδώ κοντά στις πλαγιές του Βέρμιου. Διαδρομή Βέροια – Έδεσσα -Άρνισσα –΄Αγιος Αθανάσιος.Μπροστά μας ξεπροβάλλει με τον καταρράκτη της η Έδεσσα, η πόλη των νερών . Το 814 π Χ. ο Ηρακλείδης Κάρανος την κάνει πρωτεύουσα του πρώτου βασιλείου των Μακεδόνων.Η Άρνισσα γνωστή για τη γιορτή του μήλου στις αρχές του Σεπτέμβρη….ηρεμία μόνο η λειτουργία της εκκλησίας αντηχεί.Το όνομα της είναι προϊστορικό και ομόρριζο με το όνομα της πόλης Άρνης, στη λίμνη της Κωπαϊδας .Οι επιδρομείς του Σαμουήλ την ονόμαζαν Όστροβο ( 10ος –11ος αιών μ.Χ. ) που σημαίνει νησί .Δίπλα στην γαλήνια λίμνη Βεγορίτιδα, το 1953 όταν υποχώρησαν τα νερά της λίμνης αποκαλύφθηκαν ερείπια προϊστορικής νεκρόπολης. Πορεία για το Άγιο Αθανάσιο, αριστερά μας η λίμνη, είναι αλπικού τύπου και τεκτονικής προέλευσης.Βρίσκεται σε υψόμετρο 500 μέτρων και καταλαμβάνει έκταση περίπου 60 τετραγωνικών χλμ. καλαμώνες και υδρόφιλα είδη δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για τα πουλιά της περιοχής .Αξιόλογη και η ιχθυοπανίδα που περιλαμβάνει 11 είδη ψαριών όπως γριβάδια, γληνιά, τσιρόνια και τούρνες. Είναι μια από τις βαθύτερες της χώρας αφού ο πυθμένας της σε πολλά σημεία αγγίζει τα 50 μέτρα . Πέρα από την οικολογική της αξία, η Βεγορίτιδα αξιοποιείται για την άρδευση της περιοχής καθώς και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας .Δρόμος ανηφορικός με στροφές, ανεβαίνουμε στο τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδος, τον Βόρα (μετά τον Όλυμπο και το Σμόλικα ), με την κορυφή του να φθάνει τα 2.524 μέτρα.Θεός του ανέμου του Βορρά, πίστευαν ότι κατοικούσε στην θρακική γη .Γιος της Ηούς (Αυγής ) και του Αστραίου . Τον παρίσταναν ως φτερωτό δαίμονα με ένα κοντό πτυχωτό χιτώνα. Αποτελεί το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Πέλλας με εκτεταμένες περιοχές από συνεχόμενα μικτά δάση.Η διαδρομή μας εντυπωσιάζει, εύφορος κάμπος με οπωροφόρα δένδρα σε αποχρώσεις του πράσινου και του καφετί δίπλα στην λίμνη και από την άλλη γυναίκες με μαντήλι στο κεφάλι που εργάζονται σκληρά στα χωράφια .Βελανιδιές, οξιές, καστανιές, έλατα και πεύκα. Βαθιές κοιλάδες, χαράδρες και βοσκότοποι . Σημαντικά είδη χλωρίδας με περισσότερο από 150 ομάδες φυτών και πανίδας . Ζουν εδώ σε μικρούς αριθμούς ζαρκάδια, ελάφια ,αγριογούρουνα, λύκοι και αλεπούδες .Αρκετά είδη πουλιών από τα τουλάχιστον 130 που έχουν παρατηρηθεί, όπως ο βασιλαετός, ο γυπαετός και ο χιονόστρουθος.Ιδιαίτερη σημασία έχει η περιοχή για τα αρπακτικά, εδώ φωλιάζουν 13 από 23 είδη που έχουν παρατηρηθεί, αλλά και για τους δρυοκολάπτες που αντιπροσωπεύονται εδώ με 9 είδη . Φθάσαμε στον παλιό Άγιο Αθανάσιο που τα τελευταία 20 χρόνια εξελίσσεται. Το 1992 χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός.Πριν μερικά χρόνια ότι παλιό κτίσμα υπήρχε γκρεμίσθηκε ή αναπαλαιώθηκε, απελευθερώθηκαν έτσι πολύτιμα οικόπεδα σε προγράμματα τουριστικά και σε κατασκευή ξενοδοχείων. Η επέλαση των εργολάβων με την ανερχόμενη τουριστική ανάπτυξη τραυματίζει ανεπανόρθωτα τον χώρο.Η θέση του χωριού ( σε υψόμετρο 1200 μ. ) είναι εξαιρετική καθώς ήταν καλά κρυμμένο για προφύλαξη από ληστές .Έχει νοτιοανατολικό προσανατολισμό για αξιοποίηση των ηλιόλουστων ημερών του χειμώνα με περιορισμό του ψύχους .Στο χωριό δεν υπάρχει καλλιεργήσιμη γη αλλά είναι κοντά σε πηγές και ρέματα . Η εκκλησία της Αναλήψεως ( 17ος αιώνας ) μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα δεσπόζει στην άκρη του χωριού, ενώ το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου στον ομώνυμο λόφο έχει θέα τη λίμνη και τα παραλίμνια χωριά .Το χωριό κτίσθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα πιθανότατα από Ηπειρώτες κτηνοτρόφους και κτιστάδες που κατέφυγαν εδώ και αποτέλεσε το ανατολικό σύνορο της ζώνης που ήταν υπό τον έλεγχο, ως τσιφλίκι, του Αλή Πασά των Ιωαννίνων .Βρέθηκαν ίχνη από οικίες και περιτειχίσματα ρωμαϊκών και βυζαντινών κυρίως χρόνων που μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία σε μια περιοχή που γειτνίαζε με το πέρασμα της Εγνατίας οδού .Στον τούρκικο ζυγό ο οικισμός είναι καθαρά βουκολικός που ζει με αυτάρκεια λόγω των πλούσιων κτηνοτροφικών προϊόντων ( τυροκομικά ,κρέας , μαλλί υφαντά ) αλλά και των αμπελουργικών ( κρασί τσίπουρο) από καλλιέργειες στους πρόποδες του βουνού .Ελληνικό σχολείο λειτούργησε μετά το 1870 . Κατά την διάρκεια του μακεδονικού αγώνα στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν βίαιες συγκρούσεις .Το 1918 μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας μέχρι και το 1926 ονομαζόταν Τσέγανη. Η αρχική ονομασία της περιοχής ήταν Μετέωρα, λόγω των απόκρημνων πλαγιών του βουνού, αλλά μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων ονομάσθηκε σε Άγιο Αθανάσιο.Ο Α ΄ παγκόσμιος πόλεμος, η γερμανική κατοχή, ο εμφύλιος η φτώχεια και οι πιέσεις στον ντόπιο πληθυσμό οδήγησε σε συρρίκνωση τον αριθμό των κατοίκων που κατέφυγαν στην μετανάστευση ( Η.Π.Α. Γερμανία, Αυστραλία ).Την δεκαετία του 80 γνώρισε την ερήμωση λόγω ενός καταστρεπτικού σεισμού, οι κάτοικοι μετακόμισαν 6 χλμ. πιο κάτω, δημιουργώντας τον Νέο Άγιο Αθανάσιο.Σήμερα θεωρείται μοναδικό για την μακεδονική αρχιτεκτονική με βασικά χαρακτηριστικά την πέτρα, το ξύλο και πολύ λιγότερο το μέταλλο .
Αφήνουμε τα αυτοκίνητα, προετοιμασία για ανάβαση, τριγύρω λουλούδια, σε γλάστρες και μπαλκόνια.Διασχίσαμε το χωριό, ελληνική επαρχία ίδιες μυρωδιές απαράλλαχτες. Λίγο παραπέρα, επιδοτούμενες αγελάδες βόσκουν ανέμελα.Φύγαμε από το ξέφωτο του χωριού και βρεθήκαμε ανάμεσα σε βουνοπλαγιές και δάση . Κανείς δεν φανταζόταν τι καιρό θα συναντούσαμε ψηλότερα ανεβαίνοντας προς την κορυφή.Γύρω μας πυκνή βλάστηση.Παντού οξιές δείγμα της πλούσιας πανίδας της περιοχής.Το διάχυτο φως του ήλιου εισχωρεί μέσα από τις φυλλωσιές των δένδρων και το τραγούδι των πουλιών μας συντροφεύει, ησυχία……Πήραμε το μονοπάτι, τόπος ανέγγιχτος από τη βαρβαρότητα των τσιμεντένιων πόλεων .Η δύναμη και η ομορφιά της φύσης αποκαλύπτεται. Μας προσκαλεί στο πανηγύρι της κοσμογονίας, στον χειμώνα που μόλις έρχεται, στις πινελιές του Φθινοπώρου και του γαλάζιου του ουρανού.Εδώ η στιγμή γίνεται αιωνιότητα και εμείς οι οδοιπόροι έχουμε την ευλογία και την τύχη να τη διαβούμε και να τη ζήσουμε.Στο μονοπάτι και δίπλα από αυτό αγριολούλουδα, κυκλάμινα του βουνού στα χρώματα του μωβ και του λιλά .Οδοιπορούμε περισσότερο από 1+30 ώρα, οι χαράδρες εναλλάσσονται με πυκνά δάση τώρα γάργαρα μουρμουρητά ακούγονται γύρω μας το νερό που κυλά αβίαστα προς τον κάμπο κρατά μέσα του τα μεγάλα μυστικά της φύσης .Οι πρώτες νιφάδες πέφτουν απαλά και στολίζουν δένδρα και θάμνους με το άσπρο πέπλο τους. Ανεβαίνοντας ψηλότερα, τα δένδρα αραιώνουν.
Τώρα χιονίζει ασταμάτητα.Μπροστά μας χιονισμένο τοπίο πετρώδες μας οδηγεί προς την κορυφογραμμή και την ομίχλη να μας ακολουθεί.Οδοιπορούμε στην κορυφογραμμή ένας παγωμένος αέρας λυσσομανά μαζί με πυκνό χιόνι, μας υποχρεώνει να φορέσουμε γάντια και σκούφους .Η μουσική του αέρα μας μαστιγώνει το πρόσωπο. Ο χρόνος τρέχει μαζί με τον ιδρώτα , κοφτές ανάσες και η ερημιά του λευκού τοπίου.Συνεχίζουμε, πλησιάζουμε στην κορυφή μετά από πορεία 3 ωρών συνεχούς ανάβασης, είμαστε στην κορυφή.Η χιονοθύελλα καλά κρατεί, επιτακτική ανάγκη η επιστροφή της ομάδας καθώς ο καιρός ολοένα και αγριεύει.Επιστροφή από άλλη διαδρομή, τώρα οδοιπορούμε μέσα σε ρέμα.Οδοιπορώντας μέσα στη ρεματιά ( με χιόνι) μονοπάτι ταραχώδη, πορεία συναρπαστική παρατεταμένη και πολύ καταπονητική λόγω της χιονόπτωσης. Επιτέλους μετά από μια πορεία 2 ωρών στο βάθος κάτω χαμηλά φάνηκαν τα πρώτα σπίτια του οικισμού.Απόγευμα φθάσαμε στην Βέροια, το αίσθημα του τέλους μιας ακόμη ορειβασίας μιας ακόμη περιπλάνησης, μόλις πήρε τέλος με επιτυχία.Συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα που τα κατάφερε με επιτυχία.
Για τον Σύλλογο Χιονοδρόμων Ορειβατών Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος